બેંગ્લોર

ઇન્ફોસિસના સ્થાપક એન.આર. નારાયણ મૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે 1990 માં કંપનીને માત્ર 2 કરોડમાં ખરીદવાની ઓફર મળી હતી. આને મૂર્તિ અને તેના સહ-સ્થાપકો દ્વારા નકારવામાં આવ્યો હતો અને કંપની સાથે ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય કર્યો હતો. 6.5 લાખ કરોડની માર્કેટ કેપિટલાઈઝેશન સાથે ઇન્ફોસિસ હવે દેશનો બીજો સૌથી મોટી સોફ્ટવેર નિકાસકાર દેશ છે.

1991 માં થયેલી કંપનીના સ્થાપકોની પ્રતિબદ્ધતા અને આર્થિક સુધારણા વિના આ શક્ય ન હોત. આ સુધારાઓથી ઇન્ફોસીસ જેવી કંપનીઓએ પોતાને માટે બજારો શોધી શક્યા, કારણ કે તેઓને વિવિધ પરવાનગી માટે સરકાર પર આધાર રાખવો પડતો ન હતો.

દેશમાં આર્થિક સુધારાના 30 વર્ષ પૂરા થવા નિમિત્તે ઇન્ટરવ્યુમાં મૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે 1991 માં થયેલા મોટા પરિવર્તનથી અચાનક કેવી રીતે ઇન્ફોસીસ માટે સફળતાના દરવાજા ખોલ્યા.

મૂર્તિએ કહ્યું કે 1991 માં ઈન્ફોસિસનું કદ ખૂબ નાનું હતું. કંપનીની અપેક્ષાઓ, મહત્વાકાંક્ષાઓ અને અવકાશ પણ મોટો ન હતો. કંપનીની ઓફિસ બેંગ્લોરના જયા નગરમાં હતી. કોમ્પ્યુટર અને એસેસરીઝ ખરીદવા માટે આયાત લાયસન્સ મેળવવા માટે અમારો ઘણો સમય દિલ્હીની મુસાફરીમાં વિતાવ્યો હતો.

કંપનીના યુવાન કર્મચારીઓ પરિયોજનાઓ પર કામ કરવા વિદેશ જતા હતા અને તેમના માટે વિદેશી વિનિમય મેળવવા માટે મુંબઈમાં રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (આરબીઆઈ) ની મુલાકાત લેતા હતા. તે દિવસોમાં કમ્પ્યુટરની આયાત કરવાની પ્રક્રિયા એકદમ જટિલ હતી. સોફ્ટવેર ઉદ્યોગને બેંકોને સોફ્ટવેર અને ટર્મ લોન વિશે જાણકારી નહોતી અને વર્કિંગ કેપિટલ લોન આપવામાં આવતી નહોતી.

મૂર્તિએ જણાવ્યું હતું કે 10 વર્ષની સખત મહેનત બાદ પણ ઈન્ફોસિસના સહ સ્થાપકની આર્થિક સ્થિતિ એવી નહોતી કે તેઓ ઘર અને કાર ખરીદી શકે. તેના ઘરે ફોન નહોતો.

તેમણે કહ્યું કે જ્યારે કંપનીએ કમ્પ્યુટર આયાત કરવા માટેના લાઇસન્સ માટે અરજી કરી હતી, ત્યારે આ પ્રક્રિયાને બેથી ત્રણ વર્ષ લાગ્યાં હતાં અને ઘણી વખત દિલ્હી જવું પડ્યું હતું. તે જમાનામાં, યુ.એસ. માં ટેકનોલોજી દર છ મહિને બદલાતી હતી, અને કોમ્પ્યુટર આયાત કરવાનું લાઇસન્સ મેળવનાર ઇન્ફોસિસ 50 ટકા વધારે ક્ષમતા અને 30 ટકા ઓછા ખર્ચે નવું સંસ્કરણ લાવ્યું હતું.

શેરબજારમાં હાલના અશાંતિ અને ઝોમાટો જેવી ઇન્ટરનેટથી જોડાયેલી કંપનીઓની આસપાસના ઉત્તેજના વિશે પૂછતાં મુર્તિએ કહ્યું હતું કે હું આ કંપનીઓને તેમની સફળતા માટે શુભેચ્છા પાઠવું છું. તેમણે જણાવ્યું હતું કે જાહેર ઓફર કરનારી ઇન્ફોસીસ બીજી સોફ્ટવેર કંપની છે.

પ્રથમ કંપની મૂર્તિના મિત્ર અશોક દેસાઇ દ્વારા મસ્ટેક હતી, જેની જાહેર ઓફર 1992 માં આવી હતી. ઇન્ફોસિસ 1991 માં આઈપીઓ શરૂ કરવા માગતો હતો, પરંતુ પૂર્વ વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધીની હત્યા, બાબરી મસ્જિદ તોડવાની અને હર્ષદ મહેતા કૌભાંડને કારણે તે મોડું થયું હતું.

મૂર્તિએ કહ્યું કે તે સમયે શેરબજારને ખાસ કરીને યુએસમાં નિકાસ બજારમાં સોફ્ટવેર સેવાઓ માટેની સંભાવના વિશે જાણ નહોતી. જોકે, ઈન્ફોસિસે જાહેર ઓફર માટે સારી તૈયારી કરી લીધી હતી. જેમાં મૂર્તિ સાથે નંદન નીલેકણી, વી બાલકૃષ્ણન અને જી આર નાયક મુખ્ય ભૂમિકામાં હતા.