વોશિંગ્ટન-ભારત અને વિશ્વમાં કોરોના સામે લડવા માટે વેક્સિનેશન કાર્યક્રમો ચાલી રહ્યા છે. આવામાં ટ્રાયલમાં ૯૦.૪% કાર્યક્ષમ હોવા છતાં અમેરિકામાં નોવાવેક્સને મંજુરી મળવી મુશ્કેલ છે. ત્યાંના નિયમો ઘરેલું જરૂરિયાત પૂરી થયા પછી કોઈ અન્ય વેક્સિનને તાત્કાલિક ઉપયોગ માટેની મંજૂરી આપતા અટકાવે છે. આવામાં આ વેક્સિન ભારતમાં ઉપલબ્ધ થઇ શકે એમ છે. કેમ કે કોવિશિલ્ડનું ઉત્પાદાન કરી રહેલી સીરમ ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ ઇન્ડિયા નોવાવેક્સની મેન્યુફેક્ચરિંગ પાર્ટનર બનશે.
યુ.એસ. અને મેક્સિકોના ૩૦,૦૦૦ જેટલા લોકો પર નોવાવેક્સનું પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. અને તેના પરિણામો ફાઇઝર અને મોડર્નાની સમાન જ છે. નોવાવેક્સને જ્હોનસન એન્ડ જ્હોનસન કરતા વધુ સારી વેક્સિન કહેવામાં આવી રહી છે. જાે કે, યુ.એસ. માં નિયમનકારી મંજૂરી મેળવવામાં વિલંબ થશે. ઇમરજન્સી મંજૂરી માટે ઘણી રસીઓ લાઈનમાં છે. યુ.એસ.ના કાયદા મુજબ એકવાર ઘરેલું જરૂરિયાતો માટે પૂરતા પ્રમાણમાં ડોઝ ઉપલબ્ધ થઈ જાય, પછી આગળ કોઈ વેક્સિનને આપાતકાલીન મંજૂરી આપવાની જરૂર નથી. સબ-પ્રોટીન પર આધારિત આ વેક્સિન પણ બે ડોઝમાં આપવામાં આવે છે. વેક્સિનને બનાવવા માટે અમેરિકાની સરકારે ૧.૬ બિલિયન ડોલરની સહાય પણ કરેલી છે. ટ્રાયલમાં કેટલીક તકલીફ અને મેન્યુફેક્ચરિંગમાં વિલંબના કારણે આ વેક્સિન ફાઈઝર અને મોડર્નાથી પાછળ રહી ગઈ.ખાનગી સમાચારના અહેવામાં જણાવાયું છે કે નોવાવેક્સના ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ સ્ટેનલે અર્કે કહ્યું કે આ વેક્સિનને પહેલા વિદેશમાં મંજૂરી મળવાની સંભાવના છે. કંપનીએ યુનાઇટેડ કિંગડમ, યુરોપિયન યુનિયન, કોરિયા અને ભારતમાં અરજી પણ કરી છે. ભારતની વાત કરીએ તો ભારત સરકારનું અનુમાન છે કે સપ્ટેમ્બર-ડીસેમ્બરની વચ્ચે નોવાવેક્સના ૨૦ કરોડ ડોઝ મળી શકશે.
નોવાવેક્સનું નામ ભારતમાં ‘કોવાવેક્સ’ રાખવામાં આવશે. હાલમાં એસઆઇઆઇ આ રસીનું ૧૮ વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો પર પરીક્ષણ કરી રહી છે. એસઆઇઆઇ આ વેક્સિનનું પરીક્ષણ બાળકો પર પણ કરવા માંગે છે. જેમ જેમ શક્યતાઓ ઉભી થઈ રહી છે તેમ તેમ લાગે છે કે આ વેક્સિનને ભારતમાં સૌપ્રથમ મંજૂરી મળી શકે.
ખાનગી સમાચાર સંસ્થાના અહેવાલમાં એક અધિકારીના કહેવા પ્રમાણે જણાવ્યું છે કે, નિયમનકારી પ્રક્રિયામાં કોઈ અવરોધ ન આવે તો કોવાવેક્સનો શરૂઆતનો સ્ટોક ઓગસ્ટ-સપ્ટેમ્બર સુધીમાં આવી શકે છે. યુ.એસ.ની ૫૦% થી વધુ વસ્તીને ઓછામાં ઓછો એક ડોઝ અપાઈ ચુક્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, ત્યાં કોવિડ વેક્સિનની માંગ ઓછી થઈ છે. વિકાસશીલ દેશોમાં ૯૦ અસરકારકતા ધરાવતી નોવાવેક્સ વેક્સિન માટે એક નવું બજાર બની શકે એમ છે, જે દેશો તેમની વસ્તીને વધુને વધુ વેક્સિન આપવા માગે છે.
દિલ્હી-ફિલિપાઇન્સ દ્વારા પાકિસ્તાન, શ્રીલંકા, નેપાળ, બાંગ્લાદેશ, ઓમાન અને સંયુક્ત આરબ અમીરાત સહિતના ભારત પરના પ્રવાસ પર પ્રતિબંધ 30 જૂન સુધી વધારવામાં આવ્યો છે. રાષ્ટ્રપતિના પ્રવક્તા હેરી રુક દ્વારા આ માહિતી આપવામાં આવી છે.રુકે કહ્યું કે, કોરિના મહામારી ને ધ્યાનમાં રાખીને સાવચેતી રૂપે આ દેશોની મુસાફરી પરના પ્રતિબંધને રોડ્રિગો ડ્યુતેર્તે મંજૂરી આપી દીધી છે. ખરેખર, ફિલિપાઇન્સે ભારતમાં કોરોનાના કેસમાં ઝડપી વધારાને કારણે 29 એપ્રિલના રોજ ભારત પ્રવાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. આ પછી, બાંગ્લાદેશ, નેપાળ, પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકા પર પ્રતિબંધ 7 મે થી લગાવવામાં આવ્યો હતો. 15 મેના રોજ ઓમાન અને યુએઈની મુસાફરી પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો.
દિલ્હી- ઇઝરાઇલના ભારત સાથે વધુ વ્યૂહાત્મક સંબંધો રહેશે, એમ ઇઝરાઇલના નવા વડા પ્રધાન નાફ્તાલી બેનેટે જાહેરાત કરી છે. બેનેટે ભારત સાથેના ઉષ્માભર્યા સંબંધો જાળવવાની ઇચ્છા સાથે કહ્યું કે, " સરકાર ભારત સાથે, ઉન્નત વ્યૂહાત્મક સંબંધ સ્થાપિત કરવા માટે કામ કરશે." બેનેટના સરકારના નજીકના સાથી અને વિદેશ પ્રધાન જેર લૈપિડે પણ, ભારત સાથેના સારા સંબંધો પર ભાર મૂક્યો છે. દરમિયાન વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ બેનેટને વડા પ્રધાન બનવા બદલ અભિનંદન પાઠવ્યા છે અને આશા વ્યક્ત કરી છે કે, બંને દેશોના સંબંધો સહકારની નવી ઊચાઈ ને સ્પર્શે.ઇઝરાઇલના વિદેશ પ્રધાન નવી વ્યૂહાત્મક સંબંધોની વાત કરી - આ પહેલા પણ, વિદેશ પ્રધાન એસ. જયશંકરના અભિનંદન સંદેશના જવાબમાં, તેમના ઇઝરાઇલી સમકક્ષ લૈપિડે નવા વ્યૂહાત્મક સંબંધો વિશે વાત કરી હતી અને જયશંકરને નજીકના ભવિષ્યમાં ઇઝરાઇલની મુલાકાત લેવા આમંત્રણ આપ્યું હતુ. નોંધનીય છે કે, લૈપિડ યેશ આતિદ પક્ષના વડા છે અને જોડાણ કરાર હેઠળ, સપ્ટેમ્બર 2023 માં તેમને વડા પ્રધાન બનાવવામાં આવશે.વડા પ્રધાન મોદીએ પોતાના સંદેશમાં કહ્યુ છે કે, "બંને દેશો વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધો સ્થાપના ના 30 વર્ષ પૂર્ણ થયાના પ્રસંગે, તેઓ આવતા વર્ષે બંને દેશો વચ્ચે મજબૂત વ્યૂહાત્મક સંબંધો સ્થાપવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે." વડા પ્રધાન તરીકે બંને દેશોના સંબંધોને મજબૂત કરવા માટે, મોદીએ બેન્જામિન નેતન્યાહૂ નો પણ આભાર પણ માન્યો, અને કહ્યું કે, " નેતન્યાહુ એ ભારત સાથે ગાઢ સંબંધો બાંધવામાં પણ વ્યક્તિગત રસ લીધો હતો. " નેતન્યાહૂએ 12 વર્ષ ઇઝરાઇલના વડા પ્રધાન તરીકે સેવા આપ્યા પછી, રવિવારે આ પદ છોડ્યુ. તેમના અને મોદીના નિકટના સંબંધો ઘણી વખત સમાચારોમાં રહ્યા છે. જુલાઇ 2017 માં જ્યારે મોદી પહેલી વાર ઇઝરાઇલ ગયા ત્યારે, તેમનુ ભવ્ય સ્વાગત, વિશ્વભરની હેડલાઇન્સ બન્યુ હતુ.
બીજિંગ-કોરોના બાદ ચીનની વધુ એક બેદરકારી સામે આવી છે. ચીનના ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટમાં લીકેજની જાણકારી મળી છે. હવે અમેરિકન સરકાર છેલ્લા એક અઠવાડિયાથી આ રિપોર્ટને લઇને તપાસમાં લાગી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટમાં ફ્રાન્સની એક કંપની પણ ભાગીદાર હતી. આ કંપનીએ લીકેજના કારણે સંભવિત રેડિયોલોજીકલ ખતરાને લઇને ચેતવણી આપી હતી. અમેરિકન અધિકારીઓથી મળેલી જાણકારી અને મુદ્દાથી સંબંધિત દસ્તાવેજાેને જાેયા બાદ રિપોર્ટમાં ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે.
ફ્રેન્ચ કંપનીએ એ પણ જણાવ્યું કે ચીનના ગુઆંગદોંગ પ્રાંતમાં રહેલો ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ ક્યાંક બંધ ના થઈ જાય. આ પહેલા જ ચીની સુરક્ષા અધિકારીઓએ આની બહાર રેડિએશનની પરવાનગી મર્યાદા વધારી દીધી છે. ઉલ્લેખનીય છે કે ફ્રેન્ચ કંપનીએ આ સંબંધમાં યૂએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ એનર્જીને પત્ર લખ્યો છે. ફ્રાન્સની કંપની ફ્રામાટોમ તરફથી મળેલા આ પત્ર છતાં બાઇડેન સરકારને અત્યારે એવું લાગી રહ્યું છે કે ન્યુક્લિયર પ્લાન્ટમાં અત્યારે સ્થિતિ નિયંત્રણમાં છે.
અમેરિકન અધિકારીઓનું કહેવું છે કે વર્તમાન સ્થિતિ પ્લાન્ટમાં કામ કરનારા અને ચીની નાગરિકો માટે ખતરો પેદા નથી કરી રહી. જાે કે એ અજીબ છે કે એક વિદેશી કંપની અમેરિકન સરકાર પાસે મદદ માંગી રહી છે, જ્યારે તેના ચીની પાર્ટનરને આ સમસ્યા વિશે અત્યાર સુધી કોઈ જાણકારી નથી. ફ્રાન્સની કંપનીની સાથે ચીને વર્ષ ૨૦૦૯માં તાઇશન પ્લાન્ટનું નિર્માણ કર્યું હતુ, ત્યારબાદ વર્ષ ૨૦૧૮ અને ૨૦૧૯માં અહીં વીજળી ઉત્પાદન શરૂ થયું હતુ. તેમ છતાં સ્થિતિ ભલે ખતરનાક ના હોય, પરંતુ આ મુદ્દો ચિંતાજનક તો છે જ.
