વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ વર્ષ પૂર્ણ કર્યું છે, જે સાથે તેમનો પદ પરનો અગિયારમો વર્ષ પણ પૂરો થયો છે. આ ૧૧ વર્ષના કાર્યકાળમાં, ગૃહ મંત્રાલયે દેશમાંથી નક્સલવાદને નાબૂદ કરવા માટે સઘન પ્રયાસો કર્યા છે, જેના પરિણામો પણ દેખાવા લાગ્યા છે.

૨૦૨૬ સુધીમાં નક્સલવાદ નાબૂદીનું લક્ષ્ય: 'ઓપરેશન બ્લેક ફોરેસ્ટ'

ગૃહમંત્રી અમિત શાહે ૩૧ માર્ચ ૨૦૨૬ સુધીમાં દેશમાંથી નક્સલવાદને સંપૂર્ણપણે નાબૂદ કરવાનું લક્ષ્ય નિર્ધારિત કર્યું છે. આ લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે, સુરક્ષા દળોનું 'ઓપરેશન બ્લેક ફોરેસ્ટ' અભિયાન ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. આ અભિયાનમાં સુરક્ષા દળોએ નોંધપાત્ર સફળતાઓ મેળવી છે, જોકે ઘણા સૈનિકોએ પોતાના જીવનું બલિદાન પણ આપ્યું છે.

માહિતી અનુસાર, આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ૨૨૬ નક્સલીઓ માર્યા ગયા છે, જેમાં ૨૭ હાર્ડકોર નક્સલીઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમને સચોટ ગુપ્ત માહિતી અને ઉત્તમ સંકલન દ્વારા નિશાન બનાવવામાં આવ્યા હતા. ગયા મહિને જ સુરક્ષા દળોએ નક્સલી સંગઠન સીપીઆઈ માઓવાદીના મહાસચિવ બસવરાજુને મારી નાખ્યો, જે એક મોટી સફળતા મનાય છે. બસવરાજુ પર એક કરોડથી વધુનું ઇનામ હતું. છેલ્લા ૧૦ વર્ષમાં, સુરક્ષા દળોએ ૧૮ સૌથી મોટા નક્સલી કમાન્ડરોને ઠાર કરવામાં સફળતા મેળવી છે.

આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ૪૧૮ નક્સલીઓની ધરપકડ કરવામાં આવી છે, જેમાં ૨ કેન્દ્રીય સમિતિના સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે. એટલું જ નહીં, આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં ૮૯૬ નક્સલીઓએ આત્મસમર્પણ કર્યું છે. ગયા મહિને જ બીજાપુરમાં ૨૪ કટ્ટર નક્સલીઓએ આત્મસમર્પણ કર્યું હતું. તેવી જ રીતે, ૨૦૨૪ માં, ૨૯૦ નક્સલીઓ માર્યા ગયા હતા, ૧૦૯૦ ધરપકડ કરવામાં આવી હતી જ્યારે ૮૮૧ નક્સલીઓએ આત્મસમર્પણ કર્યું હતું.

નક્સલી ઘટનાઓમાં ૫૦-૭૦%નો ઘટાડો: મોદી સરકારની સિદ્ધિ

આંકડા દર્શાવે છે કે મોદી સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન (૨૦૧૪ થી ૨૦૨૪) નક્સલી ઘટનાઓમાં ૨૦૦૪ થી ૨૦૧૪ ની સરખામણીમાં ૫૦ થી ૭૦ ટકાનો નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ઉદાહરણ તરીકે, ૨૦૦૪ થી ૨૦૧૪ દરમિયાન નક્સલી હિંસાના ૧૬૪૬૩ બનાવો બન્યા હતા, પરંતુ મોદીના કાર્યકાળ દરમિયાન તે ઘટીને ૭૭૧૪ થઈ ગયા છે, એટલે કે ૫૩ ટકાનો ઘટાડો. તેવી જ રીતે, યુપીએના દસ વર્ષમાં ૧૮૫૧ સુરક્ષા કર્મચારીઓ અને ૪૭૬૬ નાગરિકો મૃત્યુ પામ્યા હતા, જ્યારે ૨૦૧૪ થી અત્યાર સુધીમાં ૫૦૯ કર્મચારીઓ અને ૧૪૯૫ નાગરિકો માર્યા ગયા છે, જે અનુક્રમે ૭૩ ટકા અને ૭૦ ટકાનો ઘટાડો દર્શાવે છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નક્સલી સંગઠનના સૌથી મોટા એકમ, પોલિટબ્યુરોના ટોચના સભ્યો સામે કાર્યવાહી કરવાની સુરક્ષા દળોની રણનીતિ સ્પષ્ટ છે - ટ્રેસ કરો, લક્ષ્ય બનાવો, તટસ્થ કરો. એટલે કે, પહેલા સચોટ ગુપ્ત માહિતીની મદદથી આ નક્સલીઓના ઠેકાણા શોધી કાઢવામાં આવે છે, પછી તેમને ઘેરી લેવામાં આવે છે અને નિશાન બનાવવામાં આવે છે અને અંતે તેમનો ખાત્મો કરવામાં આવે છે. સુરક્ષા દળોના આ પ્રયાસોના પરિણામે, નક્સલી સમસ્યા હવે દેશના કેટલાક જિલ્લાઓ સુધી મર્યાદિત છે.

નક્સલ પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં વિકાસની ગતિ

નક્સલી ઘટનાઓમાં ઘટાડો થવાની સીધી અસર પ્રભાવિત વિસ્તારોમાં વિકાસની ગતિમાં જોવા મળે છે. છત્તીસગઢના ઇતિહાસમાં પહેલીવાર સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીમાં ૬૬ સ્થળોએ મતદાન થયું. તેમાં સુકમા, દાંતેવાડા, બીજાપુર અને કાંકેર જેવા વિસ્તારોનો સમાવેશ થાય છે. ભયાનક નક્સલી હિડમા ગામમાં સ્વતંત્રતા પછી પહેલીવાર મતદાન થયું. ફક્ત બસ્તરના વિસ્તારમાં જ ૩૩ શાળાઓ ફરી ખોલવામાં આવી હતી જ્યારે ૨૩ નવી શાળાઓને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. કૌશલ્ય વિકાસ યોજના હેઠળ, ૪૮ નક્સલ પ્રભાવિત જિલ્લાઓમાં ૩૮ ITI ખોલવાની મંજૂરી પણ આપવામાં આવી છે.

જમ્મુ અને કાશ્મીર મોરચે ઐતિહાસિક ફેરફારો

છેલ્લા અગિયાર વર્ષમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર મોરચે પણ ઐતિહાસિક ફેરફારો જોવા મળ્યા છે. સૌથી મોટો અને ક્રાંતિકારી પરિવર્તન કલમ ૩૭૦ અને ૩૫A રદ કરવાનો હતો. આંકડા મુજબ, કલમ ૩૭૦ રદ થયા પછી, રાજ્યમાં હિંસક ઘટનાઓ અને સુરક્ષા દળો તેમજ નાગરિકોના મૃત્યુમાં ૫૦ થી ૮૦ ટકાનો ઘટાડો થયો છે. આના પરિણામે, ૩૩ વર્ષ પછી સિનેમા હોલ ખુલી રહ્યા છે અને ૩૪ વર્ષમાં પહેલીવાર રાજ્યમાં મોહરમનું જુલુસ નીકળી શક્યું છે. ગયા વર્ષે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ૬૫ ટકા મતદાન થયું હતું, જે શાંતિપૂર્ણ રીતે પૂર્ણ થયું હતું. રાજ્યમાં ક્યાંય પણ ચૂંટણીમાં કોઈ ગેરરીતિની ફરિયાદ મળી નથી.