કતારની રાજધાની દોહામાં તાજેતરમાં યોજાયેલા આરબ અને ઇસ્લામિક દેશોના શિખર સંમેલનમાં ઇઝરાયલ સામે સખત શબ્દોનો ઉપયોગ થયો, પરંતુ કોઈ નક્કર કાર્યવાહીનો સંકેત મળ્યો નહીં. આ બેઠકમાં સાઉદી ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન (MBS) ની હાજરી છતાં તેમનું મૌન ચર્ચાનો વિષય બન્યું છે. મુસ્લિમ વિશ્વ નેતૃત્વ માટે તેમની તરફ જોઈ રહ્યું હોવા છતાં, MBS એ કોઈ ભાષણ આપ્યું નહિ, જેના કારણે તેમના મૌનના કારણો પર પ્રશ્નો ઉભા થયા છે.

MBSના મૌન પાછળના કારણો

સાઉદી અરેબિયા, ઇસ્લામના સૌથી પવિત્ર સ્થળોનું ઘર હોવા છતાં, ઇઝરાયલ સાથેના સંબંધોને સામાન્ય બનાવવા માટે અબ્રાહમ કરાર જેવી પહેલમાં આગળ વધી રહ્યું છે. MBS ના મૌનને સમજવા માટે, સાઉદી અરેબિયાની બેવડી વ્યૂહરચના સમજવી જરૂરી છે. સાઉદી અરેબિયા હંમેશા પેલેસ્ટિનિયન હેતુને ટેકો આપતો રહ્યો છે. 2000 માં, તેણે આરબ શાંતિ પહેલનું નેતૃત્વ કર્યું હતું, જે ઇઝરાયલ સાથેના રાજદ્વારી સંબંધોના બદલામાં સ્વતંત્ર પેલેસ્ટાઇન રાજ્યની સ્થાપનાની હિમાયત કરે છે. તાજેતરના સમયમાં, સાઉદી અરેબિયા અમેરિકા અને ઇઝરાયલ બંને સાથે સંબંધો સુધારવા પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. આ પાછળનું મુખ્ય કારણ આર્થિક અને સુરક્ષા જરૂરિયાતો છે. સાઉદી અરેબિયાએ તેલ પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે ટ્રિલિયન ડોલરના મેગાપ્રોજેક્ટ્સમાં રોકાણ કર્યું છે, જેને પશ્ચિમી અને ખાસ કરીને ઇઝરાયલની હાઇ-ટેક કુશળતાની જરૂર છે.

સાઉદી અરેબિયાની આર્થિક અને સુરક્ષા જરૂરિયાતો

MBS નું સ્વપ્ન મધ્ય પૂર્વમાં શાંતિ અને સમૃદ્ધિ લાવવાનું છે, જે તેમના મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ્સને સફળ બનાવવા માટે જરૂરી છે. ઈરાન અને તેના સહયોગીઓથી સુરક્ષા જાળવવી એ સાઉદી અરેબિયા માટે ટોચની પ્રાથમિકતા છે, અને આ માટે તેને અમેરિકા અને ઇઝરાયલના સહકારની જરૂર છે. આ સંજોગોમાં, ઇઝરાયલ વિરુદ્ધ આક્રમક વલણ અપનાવવું તેમના આર્થિક હિતોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. તેથી, દોહા પરિષદમાં કઠોર ભાષણોને બદલે મૌન જાળવીને, MBS એ સાવચેતીભરી અને વ્યૂહાત્મક રમત રમી છે, જેમાં તેમણે કોઈ જોખમ લીધા વિના પોતાના હિતોનું રક્ષણ કર્યું છે.