ગણેશનું સાતમું રૂપ, ગણેશની દંતકથા સાથે છે સંકળાયેલી 
28, ઓગ્સ્ટ 2020 297   |  

વિગ્નેશ્ર્વર મંદિર અથવા ઓઝારનું વિઘ્નહર ગણપતિ મંદિર એ એક હિન્દુ મંદિર છે, જે જ્ઞાતિના હાથી-સંચાલિત દેવ ગણેશને સમર્પિત છે. આ મંદિર અષ્ટવિનાયકમાંનું એક છે, જે ભારતના મહારાષ્ટ્રમાં ગણેશના આઠ આરાધના છે. અહીં પૂજાતા ગણેશ સ્વરૂપને વિગ્નેશ્વર કહેવામાં આવે છેઅથવા વિગ્નહર અને વિજ્ઞાસુરાને પરાજિત ગણેશની દંતકથા સાથે સંકળાયેલા છે, અવરોધો રાક્ષસ. જો કે ઓઝર અષ્ટવિનાયક સર્કિટમાં દર્શન કરવા માટે સાતમા મંદિરમાં સૂચવવામાં આવે છે, યાત્રાળુઓ ઘણીવાર ઓઝર પાંચમાની મુલાકાત લે છે, કારણ કે તે વધુ અનુકૂળ માર્ગ છે.

મુદગલ પુરાણ, સ્કંદ પુરાણ અને તમિળ વિનાયક પુરાણ રેકોર્ડ: રાજા અભિનંદનાએ બલિદાન આપ્યું હતું જેમાં તેમણે ભગવાન-રાજા ઇન્દ્રને કોઈ પ્રસાદ આપ્યો ન હતો. ગુસ્સે થયેલા ઇન્દ્રએ કલા (સમય / મૃત્યુ) ને બલિનો નાશ કરવાનો આદેશ આપ્યો. કાલા રાક્ષસ વિગ્નાસુરા (અવરોધ-રાક્ષસ) અથવા  (અવરોધ) નું સ્વરૂપ લે છે, જેમણે બલિદાનમાં અવરોધો સર્જ્યા અને તેનો નાશ કર્યો. વળી, તેણે સૃષ્ટિમાં પાયમાલી સર્જી, ષિમુનિઓ અને અન્ય માણસોના સારા કાર્યો અને બલિદાનમાં અવરોધો ઉભા કર્યા.

ઋષિઓએ ભગવાન બ્રહ્મા અથવા શિવને મદદ માટે કહ્યું, જેમણે ગણેશની ઉપાસના કરવાની સલાહ આપી. તપસ્વીઓની પ્રાર્થના સાંભળીને ગણેશ રાક્ષસ સાથે યુદ્ધ કરવા લાગ્યા, જેને ટૂંક સમયમાં સમજાઈ ગયું કે જીતવું અશક્ય છે અને તેના વિરોધીને શરણાગતિ આપી અને વિશ્વના પ્રાણીઓને પરેશાન ન કરવા સંમત થયા. એવી ગોઠવણ કરવામાં આવી હતી કે વિઘ્ન  (અવરોધો) ફક્ત એવા સ્થળોએ જ રહે છે જ્યાં ગણેશજીની આરાધના કે પૂજા કરવામાં આવતી ન હતી. કેટલાક સંસ્કરણોમાં, પસ્તાવો કરનાર વિઘ્નને ગણેશનો એક ઉપચર બનાવવામાં આવ્યો હતો, જેઓ તેમના ભગવાનની ઉપાસના કરવામાં નિષ્ફળ જતા લોકોને મુશ્કેલીમાં મૂકશે.

વિઘ્નસુરાએ પણ ગણેશજીને વિવેશ્વરા  નામ લેવાની વિનંતી કરી. રાહતમુનિઓએ આ પ્રસંગને નિશાન બનાવવા માટે ઓઝાર ખાતે વિગ્નેશ્વરાય તરીકે ગણેશજીની છબી પવિત્ર કરી હતી. મંદિર ગણેશ: ગણેશ ચતુર્થી અને ગણેશ જયંતિ સાથે સંકળાયેલા સામાન્ય તહેવારોની ઉજવણી કરે છે. આ ઉપરાંત, કાર્તિક પૂર્ણીમાથી શરૂ થતો પાંચ દિવસીય ઉત્સવ પણ દીપમાળા પ્રગટાવવામાં આવે ત્યારે ઉજવવામાં આવે છે.




© Loksatta Jansatta 2025. All rights reserved. Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution
© Loksatta Jansatta 2025. All rights reserved.
Design & Develop By: Dalia Web & Soft Solution