નવી દિલ્હી

કોમોડિટી માર્કેટમાં વૈશ્વિક સ્તરે રેકોર્ડ તેજી જોવા મળી રહી છે. સ્ટીલ, એલ્યુમિનિયમ ઉપરાંત કોપર પણ વિક્રમ સ્તરે કારોબાર કરી રહ્યો છે. ગુરુવારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં તાંબાનો ભાવ પ્રતિ ટન 10,000 ડોલરનો રેકોર્ડ પાર કરી ગયો છે. શંઘાઇ કોપરની કિંમત પણ છેલ્લા 10 વર્ષમાં ઉચ્ચતમ સ્તર પર પહોંચી ગઈ છે. સપ્લાય અને નબળા ડોલરની ચિંતા વચ્ચે લંડનમાં છેલ્લા એક દાયકામાં કોપર વાયદો પણ રેકોર્ડ ઉંચાઇ પર છે.

કોમોડિટી માર્કેટને લગતી માહિતી અને એજન્સીઓનું કહેવું છે કે, આગામી સમયમાં કોપરના ભાવમાં તેજી જોવા મળશે. કોપરમાં આ રેકોર્ડ તેજીના ઘણા કારણો છે. ઉદાહરણ તરીકે, આર્થિક પુન :પ્રાપ્તિ વિશ્વભરમાં જોવા મળી છે, ચાઇનામાં ઐદ્યોગિક તાંબાના વપરાશમાં વધારો થયો છે, અને વૈશ્વિક તાંબાના લગભગ એક ક્વાર્ટરનું ઉત્પાદન કરતું ચિલીએ તેના ખાણકામ પર 75 ટકા કર લાદવાની જાહેરાત કરી છે. આ સિવાય ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના વધતા વલણને કારણે તાંબાની માંગ વધી રહી છે.

જો આપણે ભારતીય બજારની વાત કરીએ તો તાંબાની કિંમત ગત સપ્તાહ સુધીના ઉચ્ચતમ સ્તરે હતી. ગુરુવારે કોપર વાયદો 0.53 ટકા વધીને રૂ .765.10 પર પ્રતિ કિલોગ્રામ રહ્યો હતો. મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેંજ (એમસીએક્સ) પર મે ડિલિવરી માટે કોપર વાયદામાં રૂ .4 એટલે કે 0.53 ટકાનો વધારો થયો છે. ભારતમાં પણ તાંબાની માંગ વધી છે.

તાંબાનો ભાવ આટલો ઝડપથી કેમ વધી રહ્યો છે?

1. વધુ માંગ અને સપ્લાય ઓછી: થોડા સમય પહેલા ચીલી બંદર વર્કર્સ અને માઇનિંગ એસોસિએશને સરકાર દ્વારા બિલનો વિરોધ કર્યો હતો. હકીકતમાં, ચિલી સરકારે એક નવું બિલ રજૂ કર્યું હતું, જે અંતર્ગત કામદારોને ત્રીજી વખત તેમના પેન્શન ફંડમાંથી અકાળ ઉપાડ અટકાવવાનું કહેવામાં આવ્યું હતું.

કુલ વૈશ્વિક તાંબાના ઉત્પાદનનો લગભગ એક ક્વાર્ટર ચિલીમાંથી આવે છે. એસોસિએશન અને કામદારોના વિરોધ પછી, કોપર સપ્લાય ઘટાડો થયો અને કિંમતોમાં વધારો થયો.

આ સિવાય કોવિડ -19 દક્ષિણ અમેરિકામાં લોખંડ અને કોપર જેવી ઘણી મોટી ચીજવસ્તુઓની નિકાસ પર અસર કરી છે. અમેરિકામાં પણ તાંબાના મહત્વને જો બીડેનની ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર યોજનામાં કાચા માલ તરીકે જોવામાં આવે છે.

જો કે સપ્લાયની બાબતમાં માર્ચ મહિનામાં પેરુમાં તાંબાનું ઉત્પાદન લગભગ 19 ટકા વધ્યું છે. વૈશ્વિક સ્તરે આમાંથી થોડી રાહત મળી છે.

2. ઓછી ઇન્વેન્ટરી: લંડન મેટલ એક્સચેંજમાં નોંધાયેલા કોપર ઇન્વેન્ટરીમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો છે. વિશ્લેષકોનો અંદાજ છે કે આમાં નીચેનો વલણ રહ્યો છે. 26 એપ્રિલ 2021 સુધીમાં, લંડન મેટલ એક્સચેંજમાં કોપર ઇન્વેન્ટરી માત્ર 1,55,100 ટન હતી. ગયા મહિનાના બીજા પખવાડિયામાં તે 10 ટકાનો ઘટાડો આવ્યો છે.

3. માંગમાં વધારો થયો: આ વર્ષે ચીનમાં બાંધકામની પ્રવૃત્તિઓમાં વધારો થયો છે. આ પછી, ચીનમાં તાંબાની માંગમાં પણ વધારો થયો છે. ચાલો આપણે જાણીએ કે વિશ્વમાં તાંબાના કુલ વપરાશમાંથી અડધો વપરાશ ચીનનો છે. વિશ્લેષકો કહે છે કે ચીન સૌથી વધુ તાંબાનો વપરાશ કરે છે અને હવે અહીં મોટા પાયે બાંધકામો થતાં માંગમાં વધારો થયો છે. આ પણ એક કારણ છે કે તાંબાની કિંમત ઝડપથી વધી રહી છે.

અમેરિકામાં હવે આર્થિક વિકાસની તેજીની અપેક્ષા છે. વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા પર પણ તેની અસર પડશે. કોવિડ -19 કટોકટીના યુગમાં, વિશ્વભરના દેશોએ પ્રોત્સાહક પેકેજની જાહેરાત કરી છે. બીજી તરફ, કોરોના રસી વિશે પણ સારા સમાચાર આવી રહ્યા છે. આ બંને પરિબળોએ તાંબાના ભાવને અસર કરી છે.