ચેન્નઇ-

પ્રથમ ભારતીય મલ્ટિ-વેવ સેટેલાઇટ એસ્ટ્રોસેટે અંતરિક્ષમાં એક દુર્લભ શોધ કરી. તેને દૂરની તારાવિશ્વોમાંથી નીકળતી તીવ્ર અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો મળી છે. આ ગેલેક્સી પૃથ્વીથી 9.3 અબજ પ્રકાશ વર્ષ દૂર છે. પુણે સ્થિત ઇન્ટર-યુનિવર્સિટી સેન્ટર ફોર એસ્ટ્રોનોમી એન્ડ એસ્ટ્રોફિઝિક્સ (આઈયુસીએએ) એ કહ્યું કે વૈશ્વિક ટીમે તેમના નેતૃત્વમાં આ સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે.

આઇયુસીએએએ જણાવ્યું હતું કે એસ્ટ્રોસેટ, ભારતનો પ્રથમ મલ્ટી-વેવલેન્થ લંબાઈનો ઉપગ્રહ, પાંચ અનોખા એક્સ-રે અને દૂરબીન ઉપલબ્ધ છે. તેઓ સાથે મળીને કામ કરે છે એસ્ટ્રોસેટને એયુડીએફએસ -01 નામની ગેલેક્સીમાંથી નીકળતી એક મજબૂત અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણ મળી છે. તે પૃથ્વીથી 9.3 અબજ પ્રકાશ વર્ષ દૂર છે.આઈ.યુ.સી.એ.એ.ના સહયોગી પ્રોફેસર ડો.કનક શાહે જણાવ્યું હતું કે, પ્રકાશ દ્વારા એક વર્ષમાં જે અંતર કાપ્યું તેને પ્રકાશ વર્ષા કહે છે. આ લગભગ 95 ટ્રિલિયન કિલોમીટર જેટલું છે. ડો. કનક શાહે તીવ્ર અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો શોધવા માટે વૈશ્વિક ટીમની આગેવાની લીધી. 24 ઓગસ્ટે 'નેચર એસ્ટ્રોનોમી' નામના મેગેઝિનમાં તેમની ટીમના સંશોધનનું પ્રકાશન પણ પ્રકાશિત થયું છે.

આ ટીમમાં ભારત, ફ્રાન્સ, સ્વિટ્ઝર્લ ,ન્ડ, યુએસએ, જાપાન અને નેધરલેન્ડના વૈજ્ઞાનિકો સામેલ છે. 2016 ના ઓક્ટોબર મહિનામાં આ અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો સતત 28 દિવસો સુધી દેખાતી હતી. પરંતુ વૈજ્ઞાનિકોનીઓને તેનું વિશ્લેષણ કરવામાં બે વર્ષથી વધુ સમય લાગ્યો. આઈયુસીએએના ડિરેક્ટર ડો.સોમક રાયચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે દૂરસ્થ અવકાશની અંધારામાં હજી પ્રકાશની કિરણો તરતી હોય છે. અમને તે શોધવા માટે સમય લે છે. પરંતુ આ બધી માહિતી આપણને પૃથ્વી અને અવકાશની ઉત્પત્તિ, તેમની ઉંમર અને તેમના અંતની સંભવિત તારીખની શરૂઆત શું છે તે જાણવા માટે મદદ કરશે.

વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે કેટલીક નાની તારાવિશ્વો આકાશગંગાની તુલનામાં 10-100 ગણાની ઝડપે નવા તારા બનાવે છે. સમજાવો કે બ્રહ્માંડની અબજો તારાવિશ્વોમાં મોટી સંખ્યામાં નાની તારાવિશ્વો છે, જેનો સમૂહ આકાશગંગા કરતાં 100 ગણો ઓછો છે. બે ભારતીય ટેલિસ્કોપ દ્વારા, વૈજ્ઞાનિકો એ તેમના અધ્યયનમાં શોધી કાઢ્યું છે કે આ તારાવિશ્વોની વિચિત્ર વર્તન તેમનામાં અવ્યવસ્થિત હાઇડ્રોજનનું વિતરણ અને તારાવિશ્વો વચ્ચેના ટકરામને કારણે છે.વૈજ્ઞાનિકો કહે છે કે કોઈપણ તારાની રચના માટે હાઇડ્રોજન એ એક આવશ્યક તત્વ છે. મોટી સંખ્યામાં તારાઓ બનાવવા માટે ગેલેક્સીને હાઇડ્રોજનની ઉંચી ઘનતાની જરૂર પડે છે.