ન્યૂ દિલ્હી

સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથસિંહે કહ્યું છે કે ભારતનું પ્રથમ સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજ આવતા વર્ષે ભારતીય નૌકાદળમાં શરૂ કરવામાં આવશે. તેના સમાવેશ સાથે ભારતીય નૌકાદળની તાકાતમાં અનેકગણો વધારો થશે. રાજનાથ સિંહે કોચ્ચિમાં ભારતીય નૌકાદળની મુલાકાત લીધી છે. રાજનાથસિંહે કહ્યું કે તે દિવસ દૂર નથી જ્યારે ભારતની નૌકાદળને વિશ્વની ટોચની ત્રણ નૌકાઓમાં ગણવામાં આવશે તે મારી માન્યતા છે. જો તમે ઇતિહાસનાં પાનાંઓ પર નજર નાખો તો તમે જોશો કે તે જ રાષ્ટ્ર દુનિયાભરમાં પોતાનો પ્રભાવ છોડવામાં સફળ રહ્યો છે જેમની નૌકાઓ મજબૂત રહી છે.

ચાલો આપણે જાણીએ કે ભારતનું પહેલું સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજ આઈએસી શું છે. તેની તાકાત શું છે? 

આ શિપનું નામ આઈએનએસ વિક્રાંત છે. આ ૪૫ હજાર ટનનું વાહક છે. આ જહાજ આવતા વર્ષે સત્તાવાર રીતે નેવીને સોંપવામાં આવશે, પરંતુ આ વર્ષે નેવી તેના પર વિવિધ પ્રકારના પરીક્ષણો લેશે. જેથી નેવી તેને દરિયામાં લઈ જઈ શકે અને તે કેટલું શક્તિશાળી, ટકાઉ, મજબૂત અને વિશ્વસનીય છે તે જોઈ શકે.

કોચિન શિપયાર્ડ આઈએનએસ વિક્રાંતનું પરીક્ષણ કરશે જેથી તે નેવી સમક્ષ સંતુષ્ટ થાય. આ પછી નેવી તેની ટ્રાયલ લેશે. આઈએનએસ વિક્રાંત જનરલ ઇલેક્ટ્રિકની શક્તિશાળી ટર્બાઇનથી ચાલે છે. જે તેને ૧.૧૦ લાખ હોર્સપાવરની શક્તિ આપે છે. તેમાં મિગ-૨૯કે ફાઇટર એરક્રાફ્ટના બે સ્ક્વોડ્રન અને ૧૦ કમાવ કા-૩૧ હેલિકોપ્ટર હશે. આ વિમાનવાહક જહાજના સ્ટ્રાઇક ફોર્સની રેન્જ ૧૫૦૦ કિ.મી. છે. તેમાં ૬૪ બરાક મિસાઇલો હશે. જે જમીનથી હવામાં મારવામાં સક્ષમ છે.

આઈએનએસ વિક્રાંતની લંબાઈ ૮૬૦ ફૂટ, બીમ ૨૦૩ ફૂટ, ઉંડાઈ ૮૪ ફૂટ અને પહોળાઈ ૨૦૩ ફૂટ છે. તેનું કુલ ક્ષેત્રફળ૨.૫ એકર છે. તે દર કલાકે ૫૨ કિલોમીટરની ઝડપે સમુદ્રના તરંગોમાંથી આગળ વધી શકે છે. તે એક સમયે ૧૫ હજાર કિલોમીટરની મુસાફરી કરી શકે છે. તે એક સમયે ૧૯૬ નૌકાદળ અધિકારીઓ અને ૧૧૪૯ ખલાસીઓ અને એરક્રુ સમાવી શકે છે. તે ૪ ઓટોબ્રેડા ૭૬ મીમી ડ્યુઅલ પર્પઝ તોપો દ્વારા સંચાલિત હશે. આ સિવાય ૪ એકે ૬૩૦ પોઇન્ટ ડિફેન્સ સિસ્ટમ ગન પણ લગાવવામાં આવશે.

આઈએનએસ વિક્રાંત પર એક સમયે કુલ ૩૬ થી ૪૦ લડાકુ વિમાન તૈનાત કરી શકાય છે. ૨૬ મિગ-૨૯કે અને ૧૦ કામોવ કા-૩૧ વેસ્ટલેન્ડ સી કિંગ અથવા ધ્રુવ હેલિકોપ્ટર તૈનાત કરી શકાય છે. તેની ફ્લાઇટ ડેક ૧.૧૦ લાખ ચોરસ ફૂટ છે, જ્યાંથી ફાઇટર જેટ વિમાન ટેકઓફ કરી શકે છે અથવા આરામથી ઉતરાણ કરી શકે છે. તેને બનાવવાની પ્રક્રિયા વર્ષ ૨૦૧૩ માં શરૂ થઈ હતી. આમાં અત્યાર સુધીમાં ૨૨ હજાર કરોડનો ખર્ચ થયો છે.

જહાજની લડાઇ વ્યવસ્થાપન પ્રણાલીનો ટાટા પાવર સ્ટ્રેટેજિક એન્જિનિયરિંગ વિભાગ દ્વારા રશિયા અને મંગળના વેપન અને ઇલેક્ટ્રોનિક્સ સિસ્ટમ એન્જિનિયરિંગના સહયોગથી વિકાસ કરવામાં આવ્યો છે. તેના પર તૈનાત લડાકુ વિમાનોને લઈને પણ ઘણી જહેમત ઉઠાવી હતી. શરૂઆતમાં તેજસની જમાવટ કરવાની યોજના હતી, પરંતુ તે કારકિર્દી મુજબની બની રહી હતી. આ પછી ડીઆરડીઓએ એક યોજના બનાવી એચએએલને આપી. જે અંતર્ગત તે હવે ટ્‌વીન એન્જિન ડેક આધારિત ફાઇટર વિકસાવી રહ્યો છે. ત્યાં સુધી મિગ-૨૯કે ફાઇટર જેટ તેના પર રહેશે.

હાલમાં આઈએનએસ વિક્રાંતની દરિયાઈ કસોટીઓ શરૂ થઈ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે નૌકાદળ દ્વારા પણ આ જહાજ પર લાંબા અંતરની સપાટીથી હવાઈ મિસાઇલોને એકીકૃત કરવાનું કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. નૌકાદળના વડા કરમબીરસિંહે કહ્યું કે વિક્રાંતને સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત થવામાં આવતા વર્ષ સુધીનો સમય લાગશે. તે ૨૦૨૨ ના અંત સુધીમાં સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત થઈ જશે.

રાજનાથસિંહે આઈએનએસ વિક્રાંતની મુલાકાત દરમિયાન નૌકા અધિકારીઓ સાથે ડિનર લીધું હતું. તેણે કહ્યું કે મને તમે લોકો પર ગર્વ છે. આજે મેં તમારી તાલીમ સુવિધાની મુલાકાત લીધી. અમારી એસ.એન.સી. તાલીમ સુવિધા વિશ્વમાં શ્રેષ્ઠ તાલીમ સુવિધાઓ ધરાવે છે.

રાજનાથસિંહે કહ્યું કે જો તમે લોકોએ ધ્યાન આપ્યું હોય તો દુનિયામાં એક માત્ર એવો 'સમુદ્ર' છે જેનું નામ કોઈપણ દેશના નામ પર રાખવામાં આવ્યું છે. તે આપણા દેશના નામ પર આધારિત હિંદ મહાસાગર છે. આજના બદલાતા ભૌગોલિક અને આર્થિક પરિપ્રેક્ષ્યમાં હિંદ મહાસાગરનું મહત્વ સતત વધી રહ્યું છે. આનો અંદાજ એ પરથી લગાવી શકાય છે કે વિશ્વના ૨૦% એલએનજી, ૮૦% ઓઇલ પરિવહન, વિશ્વનો અડધો કન્ટેનર વેપાર અને ત્રીજા ભાગમાં જથ્થાબંધ કાર્ગો ટ્રાફિક આ ક્ષેત્રમાંથી પસાર થાય છે.

સંરક્ષણ પ્રધાને કહ્યું કે જ્યારે હું અમારી નૌકાદળની વધતી શક્તિઓની વાત કરું છું, તો પછી તેનો સંબંધ ફક્ત આપણા પ્રાદેશિક ક્ષેત્ર સુધી મર્યાદિત નથી. આપણી રુચિઓ હિંદ મહાસાગરના ક્ષેત્રમાં અને આગળ પણ વિસ્તરેલી છે. આપણા ઘણા દેશો સાથે આર્થિક, રાજકીય અને સાંસ્કૃતિક સંબંધો છે. આ વિસ્તારમાં ઘણીવાર તણાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિઓ રહે છે, જેના કારણે તે સંઘર્ષનું કેન્દ્ર બન્યું છે. આપણે આ તનાવપૂર્ણ પરિસ્થિતિને સંભાળવા અને આપણા હિતોનું રક્ષણ કરવા હંમેશાં સચેત રહેવું જોઈએ.

ભારતનો પ્રથમ સ્વદેશી વિમાનવાહક જહાજ (આઈએસી -૧) આઈએનએસ વિક્રાંત પર એક નજર

• ભારતમાં વર્તમાનમાં આઈએનએસ વિક્રમાદિત્ય હાલમાં એકમાત્ર ઓપરેશનલ એરક્રાફ્ટ કેરિયર છે

• આઈએનએસ વિક્રાંતે વર્ષ ૨૦૦૯ માં કામ શરૂ થયા બાદ અનેક વિલંબનો સામનો કરવો પડ્યો હતો

• ૭૫ ટકા સ્વદેશી સામગ્રી અને ઉપકરણો વિમાનવાહક જહાજમાં સ્થાપિત થાય છે

• ઘણી ભારતીય કંપનીઓ વિવિધ રીતે તેના ઉત્પાદનમાં સામેલ છે

• આઈએનએસ વિક્રાંત પર કામ ૧૧ વર્ષ શરૂ થયા પછી પણ પૂર્ણ થવાની રાહ જુએ છે

• વિક્રાંત એક અદ્યતન તબક્કે છે અને સમુદ્ર પરિક્ષણ ટૂંક સમયમાં અપેક્ષિત છે

• તે એક આધુનિક વિમાનવાહક જહાજ છે જેનું વજન લગભગ ૪૦,૦૦૦ મેટ્રિક ટન છે

• આ જહાજની લંબાઈ લગભગ ૨૬૦ મીટર છે અને તેની મહત્તમ પહોળાઈ ૬૦ મીટર છે

• ૨૦૨૨ ના અંતમાં અથવા ૨૦૨૩ ની શરૂઆતમાં સંપૂર્ણપણે તૈયાર થઈ જશે

• પુનર્નિર્માણના પ્રથમ તબક્કાની સમાપ્તિ પછી તેને ૧૨ ઓગસ્ટ ૨૦૧૩ ના રોજ એક નવા અવતારમાં રજૂ કરવામાં આવ્યો.

• વિમાનને પ્રસ્થાન કરવામાં સહાય માટે ૩૭,૫૦૦ ટન રેમ્પ સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો હતો

• વિક્રાંત નામ સંસ્કૃત શબ્દ વિક્રાંત પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ હિન્દીમાં "હિંમતવાન" છે.

• તે મિગ-૨૯કે અને અન્ય લાઇટ લડાઇ વિમાનને સંચાલિત કરવા માટે બનાવવામાં આવી છે

• તે ત્રીસ જેટલા વિમાનોનું એર ગ્રુપ લઈ જશે

• તેમાં લગભગ ૨૫ 'ફિક્સ-વિંગ' ફાઇટર એરક્રાફ્ટ શામેલ હશે

• મુખ્યત્વે મિગ-૨૯કે, ૧૦ કામોવ નું ૩૧ અથવા વેસ્ટલેન્ડ સી કિંગ હેલિકોપ્ટર પણ લઈ શકે છે

• કમોવ કા-૩૧ એરબોર્ન અર્લી ચેતવણીની ભૂમિકા પૂરી કરશે

• તે સ્ટોબર સ્ટ્રક્ચર સાથેનું એક વિમાનવાહક જહાજ છે

• તેમાં સ્કી-જમ્પ સાથે સ્ટોબર ગોઠવણી છે